? مقدمه
در بازارهای مالی، هیچ روندی تا ابد ادامه پیدا نمی‌کند. گاهی روندها با قدرت ادامه‌دار هستند و معامله‌گر باید همراه آن‌ها بماند؛ گاهی هم نشانه‌های ضعف به‌تدریج ظاهر می‌شوند و احتمال تغییر فاز (به رنج یا بازگشت) افزایش می‌یابد.
ال بروکس در فصل سوم کتاب Trading Price Action Trends به معامله‌گران می‌آموزد که چطور علائم قدرت و ضعف یک روند را بخوانند. این موضوع یکی از بنیادی‌ترین مهارت‌ها در پرایس اکشن است، چون به معامله‌گر کمک می‌کند تصمیم بگیرد:
-
آیا همراه روند بماند؟
-
آیا باید سود را ذخیره کند؟
-
یا وقت ورود به معاملهٔ معکوس رسیده است؟
? 1. تعریف قدرت و ضعف روند
قدرت روند (Trend Strength)
به وضعیتی گفته می‌شود که یک سمت بازار (خریداران یا فروشندگان) تسلط کامل دارد و مقاومت طرف مقابل ناچیز است.
ویژگی‌ها:
-
کندل‌های بلند و هم‌جهت.
-
بسته شدن نزدیک سقف (در صعود) یا کف (در نزول).
-
اصلاح‌های کم‌عمق.
-
شکست‌های معتبر و ادامه‌دار.
ضعف روند (Trend Weakness)
وقتی بازار نشانه‌هایی از بی‌تصمیمی یا خستگی نشان می‌دهد.
ویژگی‌ها:
-
کندل‌های کوچک یا دوجی‌های متوالی.
-
سایه‌های بلند.
-
اصلاح‌های عمیق.
-
کلایمکس‌های شدید.
? 2. نشانه‌های یک روند قوی
الف) ساختار کندل‌ها
-
کندل‌های روند متوالی: اگر 3 تا 5 کندل بلند هم‌جهت پشت سر هم ظاهر شوند، احتمالاً بازار وارد یک اسپایک (Spike) شده و روند تازه شکل گرفته است.
-
بسته شدن در نزدیکی سقف/کف: به معنای این است که بازار تا لحظه آخر کندل تحت تسلط همان سمت باقی مانده.
-
نبود دوجی یا کندل‌های خنثی: هرچه کندل‌های خنثی کمتر باشند، روند قوی‌تر است.
ب) اصلاح‌ها
-
اصلاح‌ها کمتر از 38٪ حرکت قبلی هستند.
-
معمولاً زمان کوتاهی دارند (چند کندل کوچک).
-
بازار بلافاصله دوباره در جهت روند حرکت می‌کند.
ج) شکست‌ها
-
شکست سطوح مقاومت/حمایت با کندل‌های بزرگ و بسته شدن کامل خارج از محدوده.
-
نبود بازگشت سریع (Failed Breakout).
د) زاویه روند
-
شیب زیاد نمودار نشان‌دهنده انگیزه قوی معامله‌گران است.
-
هرچه زاویه بیشتر باشد، احتمال ادامه بیشتر است.
? 3. نشانه‌های ضعف روند
الف) در کندل‌ها
-
کندل‌های کوچک یا دوجی‌های متوالی: بازار تردید دارد.
-
بسته شدن در وسط کندل: نشان‌دهنده برابری قدرت دو طرف.
-
سایه‌های بلند بالا و پایین: نوسان زیاد و نبود تسلط یک‌طرفه.
ب) در اصلاح‌ها
-
اصلاح‌ها بیش از 50٪ حرکت قبلی را بازمی‌گردانند.
-
اصلاح‌های زمانی طولانی (چند ده کندل بدون پیشروی مشخص).
ج) کلایمکس‌ها (Climaxes)
-
کندل‌های غیرعادی بزرگ پس از یک روند طولانی.
-
در روند صعودی: Bull Climax (اوج خرید).
-
در روند نزولی: Selling Climax (اوج فروش).
-
این کندل‌ها معمولاً پایان حرکت و شروع یک فاز جدید را هشدار می‌دهند.
د) تغییر در شکست‌ها
-
شکست‌های ناموفق (Failed Breakouts).
-
عبور موقت از سطح کلیدی و بازگشت سریع.
? 4. روان‌شناسی بازار در پسِ قدرت و ضعف
-
روند قوی: یک سمت بازار (مثلاً خریداران) آن‌قدر مسلط هستند که معامله‌گران مخالف مجبور به تسلیم می‌شوند. این تسلیم شدن‌ها باعث شتاب بیشتر در روند می‌شود.
-
روند ضعیف: هم خریداران و هم فروشندگان فعال هستند. هر حرکت با مقاومت شدید مواجه می‌شود. این حالت معمولاً مقدمه ورود بازار به Trading Range یا تغییر روند است.
? 5. کاربرد عملی برای معامله‌گر
-
در روند قوی:
-
ورود در پولبک‌های کم‌عمق.
-
گذاشتن حد ضرر پشت کندل‌های کلیدی یا کف/سقف اخیر.
-
نگه داشتن معامله تا زمانی که نشانه‌ای از ضعف دیده نشود.
-
-
در روند ضعیف:
-
کاهش حجم معاملات یا پرهیز از ورود.
-
استفاده از استراتژی‌های کوتاه‌مدت (اسکالپینگ).
-
انتظار برای شکست معتبر یا نشانه‌های برگشت.
-
-
در کلایمکس‌ها:
-
ذخیره سود پوزیشن‌های قبلی.
-
آمادگی برای معاملات معکوس پس از تأیید سیگنال.
-
? 6. مثال عملی
فرض کنید بازار در یک روند صعودی است:
-
ابتدا 4 کندل صعودی بلند و پشت سر هم ظاهر می‌شوند → روند قوی صعودی.
-
اصلاح بعدی تنها 30٪ حرکت قبلی را بازمی‌گرداند و دوباره با کندل بلند صعودی ادامه پیدا می‌کند → قدرت تأیید می‌شود.
-
بعد از 15 کندل صعودی، یک کندل غیرعادی بسیار بزرگ (Bull Climax) شکل می‌گیرد → احتمال پایان حرکت.
-
سپس 3 دوجی متوالی و یک کندل نزولی قوی ظاهر می‌شوند → نشانه واضح ضعف و آماده‌باش برای تغییر جهت.
? جدول جمع‌بندی فصل سوم
| وضعیت بازار | نشانه‌ها | پیام برای معامله‌گر |
|---|---|---|
| روند قوی | کندل‌های بلند پشت سر هم، بسته نزدیک سقف/کف، اصلاح کم‌عمق، شکست معتبر | ادامه روند محتمل؛ فرصت ورود مطمئن‌تر |
| روند ضعیف | دوجی‌های متوالی، سایه‌های بلند، اصلاح‌های عمیق، کندل‌های کوچک | احتمال ورود به رنج یا تغییر روند؛ احتیاط در معاملات |
| کلایمکس/پایان | کندل غیرعادی خیلی بزرگ پس از حرکت طولانی، بازگشت سریع پس از شکست | هشدار پایان روند؛ ذخیره سود یا آماده‌باش برای معامله معکوس |
? نکات کلیدی
-
قدرت روند به معنای تداوم است؛ بهترین موقعیت برای معامله‌گر.
-
ضعف روند پر از تله است؛ باید محتاط بود.
-
کلایمکس‌ها مثل چراغ قرمز هستند؛ به معامله‌گر می‌گویند «زمان تغییر نزدیک است».
-
همیشه همه چیز باید در کانتکست بازار بررسی شود؛ هیچ کندل یا اصلاحی به‌تنهایی معنا ندارد.
✍️ نتیجه:
فصل سوم ال بروکس به ما یاد می‌دهد که روندها مثل موجود زنده‌اند؛ گاهی پرانرژی و گاهی خسته. وظیفه معامله‌گر این است که نشانه‌های سلامتی یا ضعف این موجود زنده را تشخیص دهد و بر اساس آن تصمیم بگیرد.
